هر کس به فراخور بودجه و امکاناتی که دارد از وسیله نقلیه شخصی، اتوبوس بین شهری، قطار یا هواپیما استفاده می‌کند. اما بخشی از این انتخاب به‌دلیل اعتمادی است که به‌خود یا دیگران داریم.
بیشتر تصادفات جاده‌ای به‌دلیل خطای انسانی است؛ این یعنی اینکه یکی فکر کرده می‌تواند تا شهر بعدی رانندگی کند و خوابش نبرد، یعنی می‌تواند از خودروی جلویی سبقت بگیرد، یعنی یکی خواسته حال دیگری را بگیرد، یعنی یکی فکر کرده راه را مثل کف دستش می‌شناسد، یعنی یکی فکر می‌کرده می‌تواند هم رانندگی کند هم با تلفن همراه حرف بزند و هم چایی بنوشد، یعنی... و هزار تا دلیل دیگر که هیچ کدام نشانی از توانایی عجیب و غریب ما ندارد و اینکه نمی‌توانیم به رانندگی خودمان یا دیگران اعتماد 100 درصد داشته باشیم. اگر خودتان هم راننده نباشید طی سال به قدر کفایت حادثه هوایی و ریلی اتفاق می‌افتد که به راحتی به بقیه وسایل نقلیه اعم از اتوبوس، قطار و هواپیما اعتماد نکنید.
با وجود حدود 156هزار تصادف جاده‌ای که حدود 23هزار نفر در آنها می‌میرند باز هم وسیله نقلیه شخصی بیشترین طرفدار را برای مسافرت‌های طولانی دارد. مرکز مطالعات روزنامه همشهری در نظرسنجی تلفنی که اخیرا نتایج آن منتشر شده است از شهروندان تهرانی سؤالاتی در مورد میزان اعتمادشان به وسایل نقلیه مورد استفاده در سفر‌هایشان کرده و نتایج قابل توجهی به دست آمده است که مشروح آن در صفحه 20 از نظرتان می‌گذرد.
جامعه آماری تحقیق مرکز مطالعات همشهری 600نفر از شهروندان تهرانی است. 58درصد آنها زن و 42درصد مرد هستند. بزرگ‌ترین گروه سنی پاسخگوی این تحقیق را گروه سنی 30-21سال (34درصد) و کوچک‌ترین گروه سنی را افراد 70-61سال و 71سال به بالا هر کدام (4درصد) تشکیل می‌دهند.
از میان 600 نفر پاسخگو 31درصد دیپلم، یک‌درصد بی‌سواد و یک‌درصد دکتر هستند. مابقی را دانشجویان و کسانی که تحصیلاتی در حد کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد دارند، تشکیل می‌دهند.
براساس آمار به دست آمده میزان درآمد پاسخگویان، از بدون درآمد تا بیش از 2 میلیون تومان در ماه متغیر بوده است. بدون درآمدهای این تحقیق 5درصد، تا 400هزار تومان 26درصد، 400 تا 800هزار تومان 30درصد، 800 هزارتا 2میلیون تومان 9درصد و 2میلیون تومان به بالا یک‌درصد از جامعه آماری را تشکیل می‌دهند.
سؤال اولیه دیگر تعداد مسافرت‌های شهروندان تهرانی است. 34درصد آنها بیشتر از 2بار، 26درصد 2 بار و 19درصد یک بار در سال به مسافرت می‌روند. 15درصد نیز اصلا به مسافرت نمی‌روند و یک‌درصد به‌علت شرایط شغلی دائم در سفر هستند. 5درصد نیز تعداد سفرشان در سال مشخص نیست.
اکثر تهرانی‌ها یعنی 59درصد پاسخگویان، بیشتر با وسیله نقلیه شخصی، 13درصد قطار، 12درصد اتوبوس، 12درصد هواپیما و یک درصد با سایر وسایل نقلیه(مانند موتور و دوچرخه) به مسافرت می‌روند. 3درصد نیز وسیله خاصی را بیان نکردند.
از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی تلفنی خواسته شد که به سؤالات بعدی نمرات صفر تا 20بدهند. بیشتر آنها در مورد اعتمادشان به مسافرت با هواپیما گفته‌اند که نمره‌ای بین صفر تا 5 می‌دهند. بی‌شک این نمره بسیار بد به‌دلیل اتفاقاتی است که هر ساله در خطوط هوایی کشور رخ می‌دهد. 21درصد پاسخگویان نمره‌ای بین 11 تا 15، 17درصد 6 تا 10 و 16درصد 16 تا 20 به میزان اعتماد خود به سفر با هواپیما داده‌اند. 14درصد نیز تا به حال با هواپیما سفری نداشته‌اند. نکته قابل توجه اینکه میانگین نمره داده شده توسط پاسخگویان به میزان اعتمادشان به هواپیما 10 است.
اوضاع مسافرت با قطار به‌مراتب بهتر از هواپیما است. نیمی از پاسخگویان نمره‌ای بین 16 تا 20، 22درصد 11 تا 15، 12درصد 6 تا 10 و 6درصد نمره زیر 5 به میزان اعتماد خود به سفر با قطار دادند. 10درصد نیز تا به حال با قطار سفری نداشتند. میانگین نمره داده شده پاسخگویان به میزان اعتمادشان به قطار 15 است.
میزان اعتماد پاسخگویان به اتوبوس کمتر از قطار و کمی بهتر از هواپیما است. 30درصد از پاسخگویان نمره‌ای بین 11 تا 15، 24درصد 16 تا 20، 21درصد 6 تا 10 و 13درصد نمره زیر 5 به میزان اعتماد خود به سفر با اتوبوس دادند. 12درصد نیز تا به حال با اتوبوس سفری نداشته‌اند. معدل نمره‌های داده شده به اتوبوس12 است.
بهترین نمره را وسیله نقلیه شخصی گرفته است. اعتماد شهروندان تهرانی بیشتر از بقیه است به‌طوری که می‌توانند نمره17 را به‌صورت میانگین به آن بدهند. جزئیات جدول درصدهای این پرسش نشان می‌دهد که 62درصد از پاسخگویان نمره‌ای بین 16 تا 20، 19 درصد 11 تا 15، 7درصد 6 تا 10 و 3درصد نمره زیر 5 به میزان اعتماد خود به سفر با وسیله نقلیه شخصی داده‌اند. 9درصد نیز تا به حال با وسیله نقلیه شخصی سفری نداشته‌اند.
نتایج تحقیقات به عمل آمده توسط کارشناسان راهنمایی و رانندگی نشان می‌دهد که سهم مشکلات مربوط به جاده‌ها در تصادفات ایران 30 درصد از کل دلایل تصادفات است.
اعتماد پاسخگویان به جاده‌ها در حد پایینی قرار دارد. براساس تحقیق مرکز مطالعات همشهری میانگین نمره‌ای جاده‌های ایران 13 است. بیشترینشان یعنی 35درصد پاسخگویان نمره‌ای بین 11 تا 15، 28درصد 16 تا 20، 23درصد 6 تا 10 و 14درصد نمره زیر 5 به جاده‌های کشور از نظر ایمنی دادند.
فراوانی بالای حوادث جاده‌ای، ریلی و هوایی در ایران، محقق را برآن داشته تا از شهروندان بپرسد تا چه مدت بعد از وقوع حوادث از سفر با آن وسیله خودداری می‌کنند؟ پاسخ اکثریت آنها در خور توجه است. حوادث بر 27درصد از پاسخگویان اصلا تأثیری ندارد. از میان 510 پاسخگویی که به سفر می‌روند، 17درصد بعد از وقوع حوادث اصلا با آن وسیله سفر نمی‌کنند، 12درصد تا زمان فراموش کردن حادثه با آن وسیله سفری نخواهند داشت.
8درصد یک تا 2 سال، 8 درصد یک تا 3 ماه، 6درصد 7ماه تا یک سال و 6درصد 4 تا 6 ماه از سفر با آن وسیله خودداری می‌کنند. 16درصد نیز با توجه به فوریت سفر خود تصمیم می‌گیرند که با آن وسیله سفر کنند یا نه. با وجود تأثیر نسبتا کم حوادث بر میزان سفرها پاسخگویان اگر در هنگام تهیه بلیت متوجه شوند هواپیما از نوع پر حادثه است 72درصد از پاسخگویان اقدام به خرید بلیت نمی‌کنند. دانستن این موضوع تأثیری بر 14درصد از پاسخگویان ندارد و اقدام به خرید بلیت می‌کنند. 9درصد با توجه به فوریت سفر تصمیم می‌گیرند که بلیت تهیه کنند یا نه. 5درصد نیز پاسخ این سؤال را نمی‌دانستند.
پاسخگویان علت وقوع این حوادث را بیشتر فرسودگی ناوگان‌ها و ضعف مدیریت می‌دانند. 16درصدشان هم ضعف تجهیزات و تحریم کشور، 8 درصد عدم‌تبحر نیروی انسانی، 6درصد بی‌توجهی به سلامت مسافران، 4درصد استاندارد نبودن راه‌ها و جاده‌ها و یک‌درصد سایر عوامل(از جمله تقدیر، عمدی بودن) را علت وقوع این حوادث می‌دانند.
تعطیلات عید خیلی نزدیک است وخیلی از حرفه‌ایی‌ها معتقدند که نباید در این تعطیلات- که عده‌ای با حرکت دیوانه‌وارشان در جاده‌ها باعث مرگ عده‌ای دیگر می‌شوند- به سفر رفت اما بالاخره که چه؟ ما همیشه فکر می‌کنیم که اتفاق برای ما نمی‌افتد. با وجود نمرات پایینی که به وسایل نقلیه عمومی می‌دهید سفر خوش.
